Littekenbehandeling

Littekens zijn ontsierend en kunnen de normale werking van de huid en andere getroffen organen verstoren. Ze hebben meer kans om te ontstaan wanneer de primaire oorzaak van het litteken aanhoudt, er sprake is van voortdurende ontsteking of het lang duurt voordat het litteken genezen is. Voortdurende fibrose in de huid leidt tot littekens en mogelijk tot misvorming als gevolg van progressieve afzetting van matrix. 

• Hypertrofe littekens komen voor bij ongeveer 50 procent van de wonden na een ingreep en bij meer dan 50 procent van de genezen diepe brandwonden. In het algemeen zijn ze rood, verheven en jeukend en verschijnen ze binnen de wondranden.
• Keloïdlittekens lijken uiterlijk weliswaar wat op hypertrofe littekens, maar reiken over het algemeen verder dan de grenzen van het oorspronkelijke litteken. Ze treffen mensen van alle rassen, maar komen 15 keer vaker voor bij mensen met een donkere huid. De incidentie van keloïdlittekens is ongeveer 10 procent bij wonden in hoogrisicogroepen.
• Vooral samentrekkende littekens zijn ernstig en treden doorgaans op als gevolg van verlies van grote huidoppervlakken, bijv. bij brandwonden, epidermolysis bullosa en slecht gealigneerde operatiewonden die de lijnen van Langer niet volgen. Deze littekens zorgen ervoor dat de huidranden samentrekken, waardoor ze de aangrenzende spieren en pezen beïnvloeden en de normale bewegingen beperken, wat in sommige gevallen Z-plastiek of huidtransplantatie noodzakelijk maakt.
• Wanneer operatiewonden worden opgerekt als gevolg van huidspanning tijdens het genezingsproces, verschijnen verbrede littekens. Deze zijn over het algemeen bleek, vlak, zacht en symptoomvrij, maar kunnen esthetisch storend zijn.

De rol van zachte siliconen bij littekenbehandeling

Topische siliconengelfolie is al meer dan 20 jaar met succes gebruikt voor de behandeling van hypertrofe en keloïdlittekens. Dit wordt ondersteund door tal van klinische evaluaties en internationale klinische aanbevelingen voor littekenbehandeling. 

Mepiform^®, een zacht siliconen littekenverband met Safetac^®, is beoordeeld in een aantal onderzoeken naar de behandeling van hypertrofe littekens:

• Saulsberry et al. rapporteren over vier gevallen waarin Mepiform^® werd gebruikt voor littekenbehandeling na chirurgische incisies en brandwonden. Gedurende de hele behandelingsperiode (per patiënt ten minste zes maanden), hield het verband een laag profiel en bleef het op zijn plaats onder compressiekleding, zonder dat de randen oprolden of de beweeglijkheid van de gewrichten werd beperkt. De littekens, die oorspronkelijk hyperpigmentatie vertoonden, kregen weer een normale pigmentatie en een gladdere, flexibelere structuur.

• Middelkoop et al. stelden vast dat het gebruik van Mepiform^® werd geassocieerd met een significante verbetering van hypertrofe littekens in een onderzoek waaraan 12 patiënten deelnamen.

• In een observationeel onderzoek dat werd uitgevoerd om de doeltreffendheid van Mepiform^® bij littekens na brandwonden en andere trauma's te beoordelen, bij zowel pediatrische als volwassen patiënten (n=87) in een poliklinische situatie, stelden Cain et al. vast dat Mepiform^® de therapietrouw van patiënten kan bevorderen en de littekenkwaliteit en het comfort van de patiënt kan verbeteren.

• Deze bevindingen worden weerspiegeld in de evaluatie van case studies met Mepiform^® door Forest-Lalande.

• In het gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek van Majan onder 11 patiënten met postoperatieve hypertrofe littekens, werden de deelnemers willekeurig toegewezen aan behandeling met Mepiform^® of ‘geen behandeling’. De patiënten die met Mepiform^® werden behandeld, vertoonden grotere en snellere verbeteringen dan de patiënten in de niet-behandelingsgroep, gemeten volgens de Vancouver Scar Scale. In reactie op hun resultaten concludeert de auteur dat Mepiform^®, omdat het zelfklevend is en het gebruik ervan de schade aan het stratum corneum bij verwijdering beperkt, een toevoegde waarde heeft vergeleken met niet-klevend siliconen gelverband.

• In 2006 toonde Meuleneire aan hoe het vroegtijdig gebruik van Mepiform^® bij één patiënt voorkwam dat zich littekens vormden na een ernstige laceratie aan het voorhoofd.

• Philandrianos et al. meldden dat Mepiform^® met succes gebruikt werd voor de behandeling van littekens na borstoperaties